چرا شبکه‌های امروزی از مفاهیم ۳۰ سال پیش استفاده می‌کنند؟ این سوالی بود که چند ماه پیش یکی از دانشجویان کلاس CCNA از من پرسید و فکر کردم که در مقاله ای پاسخی به این سوال بدم. هر چند این پاسخ نظر شخصی من هست و ممکن هست خیلی از متخصصان این حوزه با نظرم مخالف باشن. خوشحال میشم در بخش نظرات نظر خودتونو در مورد این سوال بهم بگین.
یه نگاه به مفاهیمی مثل VLAN، OSPF، BGP و … بندازین. چرا هنوز با وجود تکنولوژی‌های جدید مثل SDN و Cloud Networking اینا پایه اصلی شبکه هستن.
اگر یه مهندس شبکه از ۳۰ سال پیش با ماشین زمان بیاد به امروز، احتمالاً توی دنیای تکنولوژی شُک می‌شه. اما نه وقتی که روتر و سوییچ رو ببینه! در حالی که همه‌چیز توی IT مدام در حال تغییر و تحول بوده، مفاهیم اساسی شبکه تقریباً ثابت موندن. VLAN، OSPF، BGP، Subnetting، و حتی TCP/IP همونایی هستن که از دهه ۹۰ تا الان داریم استفاده می‌کنیم.
اما چرا؟ مگه دنیای تکنولوژی پر از نوآوری نیست؟ آیا این ثبات یه نقطه قوت به حساب میاد یا یه ضعف؟ و هوش مصنوعی قراره این معادله رو به هم بزنه؟
چرا هنوز از مفاهیم قدیمی استفاده می‌کنیم؟
1. استانداردهایی که تغییرشون سخته
شبکه یه سیستم توزیع‌شده جهانیه که میلیاردها دستگاه رو بهم وصل می‌کنه. تغییر دادن یه مفهوم پایه‌ای توی شبکه، مثل تغییر DNA یه موجود زنده‌ست! مثلا فرض کن یه جایگزین برای IP طراحی بشه؛ این یعنی کل اینترنت، تمام روترها، تمام پروتکل‌های ارتباطی باید عوض بشن. این حجم از تغییر عملاً غیرممکنه. اگه حرفمو قبول ندارین همین الان برین یه تغییر جزئی در زیرساخت شبکه خودتون بدین ببینین چقدر می تونه چالش برانگیز باشه حالا چه برسه به تغییر کل زیرساخت جهان.
2. اگر چیزی خراب نیست، چرا درستش کنیم؟
TCP/IP، BGP، و OSPF توی دنیای واقعی جواب دادن و آزمونشون رو پس دادن. بله، ضعف‌هایی دارن، ولی این ضعف‌ها رو با patch های مختلف برطرف کردیم. در حالی که خیلی از تکنولوژی‌های دیگه نابود شدن، این مفاهیم همچنان پابرجا موندن.
3. سازگاری با سخت‌افزار و نرم‌افزار
اکثر تجهیزات شبکه روی همین مدل‌ها و پروتکل‌های سنتی طراحی شدن. اگر یه تغییر بنیادی ایجاد بشه، همه‌ی شرکت‌ها باید میلیاردها دلار برای تعویض تجهیزاتشون هزینه کنن. البته این موضوع می تونه یکی از دلایلی باشه که هیچوقت تغییری در ساختار قدرت در حوزه زیرساخت نداشتیم و از روز اول تا الان و احتمالا تا آینده سیسکو رهبری خودش رو در این بخش حفظ کرده است.
4. پایداری، امنیت و اعتمادپذیری
در حالی که تکنولوژی‌های جدید مثل SDN (Software-Defined Networking) و Cloud Networking دارن مسیر جدیدی رو باز می‌کنن، ولی هنوز هم شبکه‌های سنتی قابل اعتمادتر هستن. برای مثال، دیتاسنترهای گوگل و آمازون هنوز هم روی مفاهیم پایه‌ای مثل VLAN و BGP اجرا می‌شن، فقط با یه سری بهینه‌سازی.
آیا این وضعیت خوبه یا بده؟
✅ نقاط مثبت:
- ثبات و پایداری بالا
- پشتیبانی قوی در صنعت
- امنیت بیشتر (به دلیل سال‌ها تجربه در رفع باگ‌ها و حملات)
❌ نقاط منفی:
- عدم انعطاف‌پذیری در برابر نیازهای مدرن
- مقیاس‌پذیری سخت در مقایسه با تکنولوژی‌های جدید
- پیچیدگی در مدیریت و کانفیگ (مثلاً BGP هنوز به شدت دستی مدیریت می‌شه)
آینده شبکه: آیا چیزی تغییر خواهد کرد؟
🔹 SDN و Cloud Networking
در سال‌های اخیر، شبکه‌های تعریف‌شده با نرم‌افزار (SDN) و شبکه‌های ابری (Cloud Networking) تا حدی جایگزین روش‌های سنتی شدند. توی این مدل‌ها، دیگه نیازی به تنظیمات دستی برای هر سوییچ و روتر نیست و همه‌چیز از طریق نرم‌افزار کنترل می‌شه. این مدل در دیتاسنترهای بزرگ مثل AWS، Google Cloud و Azure به‌شدت محبوب شده.
🔹 هوش مصنوعی و اتوماسیون
AI داره کم‌کم وارد دنیای شبکه می‌شه. مثلاً سیستم‌های خودکار که مشکلات شبکه رو قبل از وقوع تشخیص می‌دن، یا AI که می‌تونه مسیرهای BGP رو بهینه کنه. این یعنی در آینده، نیاز به مهندسان شبکه‌ای که تنظیمات رو دستی انجام بدن کمتر و کمتر می‌شه.
🔹 IPv6 و تغییرات ساختاری؟
IPv6 اومد که جایگزین IPv4 بشه، اما بعد از ۲۰ سال هنوز نتونسته به‌طور کامل جایگزین بشه! این نشون می‌ده که حتی تغییراتی که “لازم” هستن، چقدر سخت پذیرفته می‌شن. پس بعید به نظر می‌رسه که به این زودی‌ها شبکه‌های جدیدی جایگزین مدل سنتی بشن.
